یکی از آلاینده های معمول در انواع فاضلاب نظیر فاضلابهای تولیدی آشپزخانه ها،رستوران ها،صنایع نفت و پتروشیمی، صنایع فولاد، صنایع غذایی و بسیاری از صنایع دیگر چربی و روغن می باشد. در برخی موارد میزان چربی و روغن موجود در فاضلاب آنچنان بالاست که با تشکیل لایه ای برروی سطح، موجب ایجاد بو، آلودگی های محیطی، مناظر زشت و همچنین بروز مشکلاتی در فرایند تصفیه فاضلاب می شود. باتوجه به موارد ذکرشده وهمچنین نقشی که روغن و چربی در آلایندگی محیط زیست ایفا می نماید، استقرار یک سیستم چربی گیر در بسیاری از موارد ضرورت پیدا می نماید.
چربی گیر
بخشی از تجهیزات تصفیه پساب است که برای جداسازی مخلوط روغن و آب استفاده می شود. انواع مختلفی از چربی گیر وجود دارکه هر کدام قابلیت تفکیک روغن های متفاوتی را دارند. به همین علت در صنایع مختلف چربی گیر های متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند.
از چربی گیر ها می توان برای حذف انواع آلاینده های روغنی و چرب در آب از جمله روغن شناور آزاد ، روغن امولسیون ، روغن حل شده و مواد جامد معلق طراحی کرد. لازم به ذکر است که تمام چربی گیر ها قادر به جدا کردن انواع آلاینده های روغنی و چرب نیستند. با این وجود رایج ترین پارامترهای عملکردی در نظر گرفته شده در طراحی چربی گیر عبارتند از:
- اندازه قطرات روغن (در خوراک جداکننده)
- تراکم روغن
- ویسکوزیته آب (دما)
- کیفیت آب مورد نظر را تخلیه کنید
- غلظت روغن خوراک و دامنه غلظت روغن احتمالاً وجود دارد
- جریان آب خوراک خوراک (روزانه و اوج ساعتی)

روش های چربی گیری فاضلاب
شناور سازی عملیاتی است که برای جداسازی ذرات جامد یا مایع از یک فاز مایع به کار می رود. بسیاری از فاضلاب های صنعتی شامل مقادیر زیادی چربی و روغن و مواد معلق شناور می باشد. تخلیه این گونه فاضلاب ها باعث گرفتگی چاههای جاذب و آلودگی منابع آب سطحی و زیرزمینی می گردد. خاصیت کم بودن جرم حجمی و سبک بودن چربی و روغن موجب استفاده از روشهای شناورسازی برای حذف آنها می شود. در ادامه به توضیح اصلی ترین روش های حذف چربی از آب خواهیم پرداخت.
(API (American Petroleum Institute
در جداسازی روغن، روغن آزاد در سطح تانک شناور شده و سپس از آن زدوده می شود. وضعیت و شرایط مشابه ذخیره برای ته نشینی ذرات است، به استثنای اینکه قطرات و ذرات سبکتر از آب به سطح سیال صعود می کنند.
چربی گیرAPI ، یک وسیله جداسازی چربی گرانشی می باشد. این چربی گیر با استفاده از اصول قانون استوکس طراحی شده. در نتیجه بر اساس افزایش سرعت قطرات روغن بر اساس چگالی ،اندازه و خاصیت آبی که در آن قرار دارند عمل می کند. طراحی این نوع چربی گیر براساس تفاوت وزن مخصوص بین روغن و فاضلاب است . زیرا این تفاوت بسیار کوچکتر از اختلاف وزن مخصوص بین مواد جامد معلق در آب می باشد.
بر اساس این معیار طراحی ، بیشتر مواد جامد معلق به عنوان یک لایه رسوب به کف جداکننده مستقر می شوند. روغن به بالای جداکننده می رود. فاضلاب نیز به عنوان لایه میانی بین روغن در بالا و مواد جامد خواهد بود. لازم به ذکر است ، طراحی صحیح و استاندارد چربیگیر API بسیار پیچیده تر از قوانین حاکم در معادله استوکس می باشد.
به طور معمول در عملکرد چربی گیرAPI ، لایه روغن ، که ممکن است حاوی آب و مواد جامد معلق باشد ، بطور مداوم پاکسازی و برداشته می شود. این لایه روغنی برداشته شده ممکن است مجددا به منظور بازیافت بعضی از مواد ( بسته به نوع صنعت )استفاده شود . همچنین لایه رسوبی از مواد جامد توسط پمپ لجن کش تخلیه می شوند.
لازم به ذکر است طراحی چربی گیر ثقلی مبتنی بر مشخصات موسسه نفت آمریکا (API) و بر اساس جداسازی همه قطرات روغن آزاد بزرگتر از ۰,۰۱۵ cm می باشد.

ویدیو نحوه عملکرد چربی گیر API
(CPI (Corrugated Plate Interceptor
چربی گیر های (CPI (Corrugated Plate Interceptor یا (Coalescing Plate Separators)، مشابه چربیگیر هایAPI هستند. این نوع چربیگیر ها نیز بر اساس اصول قانون استوکس طراحی شده اند. تفاوت اصلی این دو نوع چربیگیر ،وجود مجموعه صفحات شیب دار (مجموعه صفحات موازی) می باشد. در این حالت ، قسمت زیرین هر صفحه موازی سطح بیشتری را برای روغن معلق فراهم می کند تا در قطرات بزرگتر به هم پیوسته شوند. در این سیستم، جداسازی چربی و روغن توسط صفحات موجدار مورب صورت می گیرد. جداسازهای صفحه ای بمنظور جداسازی قطرات روغن بزرگتر از ۶ میکرون با بالاترین راندمان طراحی می شوند. در عمل ثابت شده است که جداسازی ذرات ۶ میکرونی، معمولا باعث حصول خروجی با غلظت روغن آزاد غیر امولسینه۱۰ میلی گرم در لیترمی شود.
عملکرد چربی گیر CPI
چربی گیر CPI در شرایطی که در آب ، مواد شیمیایی یا مواد جامدی که محدود کننده فرآیند انسجام قطرات روغن می شود ، عملکرد ایده آلی نخواهد داشت. این چربی گیر ها به گونه ای طراحی شده اند تا رسوب موجود در آب با لغزیدن بر روی صفحات شیب دار، به قسمت پایینی مخزن چربیگیر هدایت شوند.این رسوبات توسط پمپ های لجن کش تخلیه می شوند. اما در بسیاری از موارد ( با توجه به نوع رسوب موجود در آب ) این امکان وجود دارد تا رسوب روی سطح صفحات باقی بماند. در این شرایط باید صفحات به صورت دوره ای سرویس و تمیز شوند. همچنین عملکرد چربیگیر های CPI هنوز به وزن مخصوص آب و روغن معلق در آن بستگی دارد. با اینحال ، وجود صفحات موازی می توانند درجه جدایی روغن و آب را برای قطرات روغن بالای ۵۰ میکرونبهبود دهند. جالب است بدانید که از این صفحات موازی می توان در چربیگیر های API نیز استفاده نمود . این کار باعث می شود تا در یک فضای کمتر عملکرد بهتری را نسبت به چربیگیر های معمول API شاهد باشیم.

ویدیو نحوه عملکرد چربی گیر CPI
( DAF (Dissolved Air Flotation
چربی گیر ( DAF (Dissolved Air Flotation ، یک فرآیند تصفیه آب است. این سیستم با حذف مواد معلق مانند روغن یا مواد جامد، فاضلاب (یا آبهای دیگر) را پاک می کند. حذف با حل کردن هوا در آب یا فاضلاب تحت فشار و سپس آزاد کردن هوا در فشار اتمسفر در یک حوضه مخزن شناور انجام می شود.
به این صورت که آب یا بخشی از پسابی که از مخزن DAF خارج می شود ، درون یک مخزن تحت فشار کوچک (به نام طبل هوا) پمپ می شود. هوای فشرده شده نیز همزمان وارد آن می شود که منجر به اشباع آب یا پساب تحت فشار با هوا می شود. جریان آب اشباع شده با هوا مجددا و دقیقاًبه قسمت جلوی مخزن شناوری وارد می شود .پس از ورود از طریق دریچه،فشار جریان کاهش می یابدکه در نتیجه آن هوا به صورت حباب های ریز آزاد می شود. حباب های ریز آزاد شده به ماده معلق چسبیده و باعث می شوند ماده معلق در سطح آب شناور شود که معمولا توسط وسیلهاسکیمر برداشته می شود.

ویدیو نحوه عملکرد چربی گیر DAF
چربی گیرهای ثقلی (Grease Trap)
روش چربیگیری ثقلی یکی از روشهای فیزیکی تصفیه فاضلاب است که طی آن نیاز به هیچ گونه تجهیزات الکترومکانیکالی وجود ندارد و از جهت هزینه اولیه و نگهداری کاملاً مقرون به صرفه میباشد. از آنجا که وزن مخصوص روغن و چربی کمتر از فاضلاب و حدود ۹/۰ گرم بر سانتیمتر مکعب است، اینذرات تمایل به شناوری بر رویسطحفاضلابرادارند. به منظور انجام این فرایند فاضلاب باید در یک محیط کاملاً آرام و بدون اغتشاش وارد شود تا ذرات چربی بتوانند فرصت لازم جهت شناورشدن در سطح فاضلاب را پیدا کنند. در انتها میبایستی چربی شناور شده در دفعات مناسب از سطح فاضلاب جمع آوری گردد.
انواع متریال چربی گیر:
با توجه به دیدگاه اقتصادی، فنی و زیست محیطی از جمله.
ارتفاع نصب چربی گیر (مدفون یا روی زمین)، شرایط محیطی منطقه، راندمان چربی گیر، دوام و… . می توان در طراحی انواع چربی گیر از متریال مختلفی استفاده نمود که به شرح ذیل می باشند:
چربی گیر فلزی با پوشش اپوکسی یا رابر

چربی گیر پلی اتیلنی مدفون یا نیمه مدفون

چربی گیر فایبرگلاس (GRP)

چربی گیر بتنی
